Finansal Okuryazarlık
FİNANSAL OKURYAZARLIĞIN TOPLUM VE AİLE ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
Finansal liberalleşme, finansal çeşitliliğin yanında birtakım risklerin de doğmasına neden olmuştur. Gerek bu risklerin farkına vararak yönetebilmek gerekse bireyin finansal özgürlüğünü sağlayabilmesi için finansal okuryazarlık hayati bir beceri haline gelmiştir. Finansal okuryazarlık, bireylerin finansal bilgi, beceri ve bilinç düzeylerini artırarak, para yönetimi, tasarruf, yatırım ve borçlanma gibi konularda daha bilinçli kararlar alabilmelerini sağlar
Dekan Yrd. & Finans Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
Finansal özgürlük kavramı bireylerin finansal kaygı taşımadan yaşaması anlamına gelirken, finansal özgürlüğe sahip bireyler, gelirlerini özgürce yönetebilir, borçlarını kontrol altında tutabilir, tasarruf yapabilir ve bu tasarruflarını yatırıma yönlendirerek, sahip olduğu varlıkları arttırabilirler. Gerek bireysel olarak finansal özgürlüğün, gerekse toplumsal refahın sağlanması için finansal okuryazarlık yetileri ile donatılmış bireyler hem aile açısından hem de toplum açısından büyük önem taşımaktadırlar
FİNANSAL OKURYAZARLIK BECERİLERİ AİLENİN REHAF DÜZEYİNDE ETKİLİDİR
Bireylerin tasarruf, yatırım, gelir, harcama gibi finansal kararlar alırken sahip oldukları bilinç düzeyi şüphesiz ki gerek toplum gerekse toplumun en küçük birimi olarak kabul edilen ailenin refah düzeyi üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.
Konuyu öncelikli olarak toplumun en küçük birimi olan aile perspektifinden ele alacak olursak, finansal okuryazarlık aile bütçelerinin daha etkin bir biçimde yönetilmesine yardımcı olacaktır. Aile bütçesi, bir ailenin gelir ve giderini, buna bağlı olarak da yaşam standardını konu almaktadır. Bütçe yapılırken genellikle aylık gelir temel alınarak giderler buna göre belirlenir. Birtakım giderler ihtiyaç (barınma, beslenme, ulaşım, eğitim, sağlık vs.) veya istek olarak gruplandırılmalı ve öncelikli olarak ihtiyaçların karşılanması gerekmektedir. Finansal okuryazarlık, ailelerin bütçelerini daha etkin bir şekilde yönetmelerine yardımcı olur. Gelir ve giderlerin planlanması, tasarruf alışkanlıklarını geliştirilmesi ve borçların kontrol altında tutulması, ekonomik istikrar ve güvenlik sağlar. Bu da ailelerin ani finansal krizlere karşı daha dirençli olmalarını sağlar.
İHTİYAÇ VE İSTEKLERİ AYIRT ETME YETENEĞİ İLE BİRİKİM YAPMAK
Finansal okuryazarlık bilincine sahip aileler tasarruf ve birikim yapma konusunda bilinçli bir şekilde hareket edeceklerdir. Örneğin ailenin çocuklarının gelecekte daha iyi eğitim olanaklarına sahip olmaları ve finansal olarak kendilerini güvende hissetmeleri için bugünden başlanarak yapılan birikimler oldukça önemlidir.
Bireylere ihtiyaç ve istekleri ayırt etme yeteneği kazandıran finansal okuryazarlık sayesinde aileler gereksiz harcamalardan kaçınabilirler. İstek niteliğindeki gereksiz harcamalardan kaçınarak tasarruf eden, bu sayede birikim oluşturan aileler, uzun vadeli olarak finansal hedeflere ulaşmada daha başarılı olurlar.
Bireylerin aileleri oluşturduğu gibi, aileler de birleşerek toplumu oluştururlar ve toplumu şekillendirilirler. Bu açıdan bakıldığında finansal okur yazarlık yetisi ile donatılmış bireyler birçok açıdan aile refahı için, aileler de tüm toplum için olumlu etkiler oluştururlar.
YATIRIMCILARIN TUTUMU VE AİLEYE OLAN ETKİSİ
Finansal okuryazar bireyler, sahip oldukları beceriler sayesinde alınmaması gereken risklerden kaçınacak, sahip oldukları tasarrufların değer oluşturacak alanlara ve şirketlere kanalize olmasını sağlayacak ve aynı zamanda bu alanlara ve şirketlere fon sağlanması ise genel ekonomik büyümeye katkıda bulunarak, finansal açıdan ekonomik kalkınmayı mümkün kılacaktır. Bireysel tasarruflar, bankalar ve diğer finansal kurumlar aracılığı ile yatırımlara dönüşür. Bir ekonomide tasarrufların artması, yatırımların artmasına zemin sağlayacak ve bu da ekonomik kalkınmayı hem finansal açıdan hem de istihdamın yükselmesi, yaşam düzeyinin iyileşmesi gibi diğer kalkınma göstergeleri açısından destekleyecektir.
FİNANSAL OKURYAZARLIK VE BORÇ YÖNETİMİ
Yukarıda da bahsedildiği gibi, bireylerin finansal okuryazarlık yetisine sahip olmaları, yatırım kararı alırken rasyonel davranış sergilemelerini sağlar. Aksi durumda bireyler söylentilerle, duyumlarla ya da bir başka bireyin yatırım davranışını taklit ederek karar verme eğilimindedirler. Bu davranış, bireylerin riskli projelere yönelmesine sebep olabilir. Finansal okuryazarlık yetisine sahip bireyler borç yönetimi konusunda da bilinç sahibidirler.
TASARRUF YÖNETİMİ FİNANSAL İYİLEŞMEYİ SAĞLAR
Finansal daralmaların toplumsal olarak doğurduğu belki de en çarpıcı sonuç, gelir dağılımının bozulmasıdır. Bu açıdan bakıldığında toplumdaki bireyler, finansal okuryazarlık becerisine sahip olduğunda yapacakları tasarruf, bu tasarrufun doğru yatırımlara yönelmesi ile finansal daralma olasılıklarını en aza indirerek gelir dağılımının da bozulmasının önüne geçecektir. Finansal okuryazarlık eğitimi, ekonomik bilgiye erişimi artırarak sosyal eşitsizliklerin azalmasına yardımcı olur. Maddi kaynakların daha etkin kullanımı ve fırsat eşitliğinin sağlanması, gelir dağılımındaki dengesizlikleri azaltır ve toplumsal adaleti destekler.
Sonuç olarak bakıldığında, finansal okuryazarlık, günümüz ekonomik şartlarında hem aileler hem de toplum için vazgeçilmez bir öneme sahiptir. Bireylerin finansal bilgi ve becerilerini artırarak, daha sağlıklı ekonomik kararlar almalarına yardımcı olur. Ailelerin ekonomik istikrarını ve güvenliğini sağlamasının yanı sıra, toplumsal düzeyde ekonomik kalkınmayı ve finansal istikrarı destekler. Bu nedenle, finansal okuryazarlık eğitimlerinin yaygınlaştırılması, hem bireylerin hem de toplumların refahı için kritik bir adımdır.