Bizim Aile
MESLEKİ GELİŞİM SÜRECİNDE AİLENİN ÖNEMİ
Mesleki gelişim, hayat boyunca süren ve çeşitli faktörlerden etkilenen dinamik bir süreçtir. Bu süreçte kişinin kendi yeteneği, ilgi alanları ve inandığı değerler birer belirleyici olduğu kadar aile de kişinin meslek seçiminden mesleki gelişimine kadar önemli bir rol oynar.
Ailenin çocuğu tanımasından dolayı yapacağı yönlendirmeler, gösterdiği maddi ve manevi destek ve ebeveynlerin kendi değer algısı, bireyin kariyer yolunu şekillendiren başlıca etmenlerdir. Ancak bu etkinin hem olumlu hem de olumsuz yönleri bulunur. Farkında olmadan kendi düşünce ve inanç sistemiyle ilerleyen aileler, çocuklarının ilgi ve yeteneklerini zaman zaman istemeden göz ardı edebilmektedir.
Mesleki gelişim sürecinde eğitimler, kurslar ve stajlar büyük önem taşır. Aile, maddi imkânları ölçüsünde bireyin bu süreçlerden faydalanmasını sağlayarak gelişimini destekleyebilir. Örneğin, mühendislik eğitimi almak isteyen bir bireyin ailesi, onun robotik kodlama gibi teknik kurslara katılmasını veya gerekli ekipmanları edinmesini sağlayarak mesleki gelişimine katkıda bulunabilir.
AİLENİN DESTEĞİ BAŞARININ KAPISINI AÇIYOR
Aileler, bireyin yeteneklerini ve ilgi alanlarını küçük yaşlardan itibaren gözlemleyerek yönlendirme yapabilirler. Örneğin, sanata yatkın bir çocuğun ailesi, ona uygun ortamlar sunarak yaratıcı drama, müzik veya resim kurslarına yönlendirebilir veya sporla ilgilenmesini teşvik edebilir. Bu destek, bireyin kendi potansiyelini keşfetmesini sağlar.
Aile desteği ayrıca bireyin kendine güvenini artırır. Birey, ailesinin teşviki sayesinde hedeflerine ulaşma konusunda daha kararlı olabilir. Örneğin, doktor olmak isteyen bir öğrenci, ailesinin sürekli destekleyici ve motive edici tutumu sayesinde eğitim sürecinin zorluklarına rağmen eğitimini başarıyla tamamlayabilir.
MESLEK SEÇİMİNDE YÖNLENDİRME YAPARKEN DİKKATLİ OLUNMALI
Tüm bu olumlu etkilere ilaveten bazen de istemeden çocuklara rehberlik etmek amacıyla uygun olmayan yöntemler veya davranışların sergilenebildiği görülmektedir. Zaman zaman çocuk için iyi olduğuna inandığımız hedefe ulaşabilmesi için onun üzerinde hafif de olsa baskı veya zorlama gibi davranışların sergilendiği görülmektedir. Bazı aileler, belirli meslekleri daha prestijli veya kazançlı görerek çocuklarını sadece bu alanlara yönlendirebilir.
Örneğin sanatla ilgilenen bir birey, ailesinin “sanatla para kazanılmaz” düşüncesi nedeniyle mühendislik gibi farklı bir alana yönlendirilebilir. Bu durum, bireyin mutlu olamayacağı bir mesleğe sahip olmasına neden olabilir.
GELENEKSEL KALIPLAR YERİNE BİREYİN İLGİ VE YETENEKLERİ DİKKATE ALINMALI
Bunun dışında özellikle geleneksel aile yapısına daha çok sahip aile sistemlerinde ailenin devamlılığının bir gelenek gibi meslek ile ilişkilendirildiği ve çocuğun ilgi alanından veya yeteneğinden ziyade o mesleğe yönelmesi konusunda ısrarların olduğu görülmektedir. Bazı aileler, bireyin ilgi ve yeteneklerini göz ardı ederek kendi beklentileri doğrultusunda meslek seçimini yönlendirebilir. Örneğin, ailesinde doktor olan bireyler, ebeveynlerinin isteği doğrultusunda tıp fakültesine yönlendirilebilir. Ancak bireyin ilgi alanı farklıysa, bu durum onun mutsuz olmasına ve mesleğinde başarısız olmasına neden olur.
Toplumsal cinsiyet rollerinin meslekler ile ilişkilendirilmesinden dolayı bazı ailelerin, çocuklarının bir meslek seçimi aşamasına geldiğinde cinsiyeti baz alarak çocuklarını yönlendirmekte olduğu görülmektedir. Bazı aileler, toplumsal normlardan etkilenerek belirli meslekleri sadece kadınlara veya erkeklere uygun görebilir. Örneğin, bir kız çocuğunun pilot ya da mühendis olma isteği ailesi tarafından “Bu meslek erkeklere daha uygun.” şeklinde bir düşünceyle engellenebilir. Bu durum, bireyin potansiyelini gerçekleştirmesini zorlaştırır.
Tüm bu bakış açıları değerlendirildiğinde aile, bireyin meslek seçimi ve mesleki gelişimi sürecinde önemli bir role sahiptir. Ailenin sağladığı destek, rehberlik ve motivasyon bireyin başarılı ve mutlu olmasına katkı sağlarken; baskı, ilgi alanı ve yeteneği göz önüne alınmadan yapılan yanlış yönlendirme ve toplumsal kalıplar bireyin gelişimini olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle ailelerin, çocuklarının ayrı bir birey olduğunu kabullenip, kendi inanç ve beklentilerinden farklı olarak onların ilgi ve yeteneklerine saygı göstererek yönlendirme yapması, sağlıklı bir mesleki gelişim süreci için kritik öneme sahiptir.