Sağlık
SİVİLCELER HAKKINDA ALTI KRİTİK SORUNUN CEVABI
Sivilce ve akne, sadece ergenlik dönemiyle ilişkilendirilen bir cilt problemi değil; yaş, cinsiyet ya da yaşam tarzı fark etmeksizin her yaşta insanın karşılaştığı yaygın bir dermatolojik sorundur. Özellikle gençler arasında yaygın olsa da, stres, hormon değişiklikleri, genetik faktörler ve çevresel etkiler gibi birçok farklı sebep, yetişkinlerde de akne problemlerinin ortaya çıkmasına neden olabilir.
Özel Flavius Poliklinigi
sinanibis@flavius.com.tr
NEDEN BAZI KİŞİLER YİRMİLİ YAŞLARDAN ÖNCE AKNE SORUNU YAŞAMAZ?
Akne sadece ergenlerde görülen bir rahatsızlık değildir. Her yaşta insan akne sorunu yaşayabilir. Bazı kişiler 40, 50 ve 60’lı yaşlarına kadar yağlı ve akneye eğilimli bir cilde sahip olabilir. Genel olarak bakıldığında erkekler bu sorunla daha çok ergenliklerinde karşılaşırlar ve 20’li yaşlarda ise sivilcelerden sıklıkla kurtulabilirler.
Kadınlar ise akne rahatsızlıklarıyla 20’li yaşlarda karşılaşırlar ve akne problemi çok daha sonraları bile devam edebilir. Bunun nedenleri arasında kalıtsal etkiler olsa da hormonlar önemli bir rol oynar. Kadınların hormonal süreçleri daha ayrıntılıdır ve aylık döngüler sırasında bedendeki salgı bezleri farklı miktarlarda, farklı hormonları, farklı zamanlarda salgılarlar. Doğum kontrol hapları, hastalıklar ve hamilelik gibi özel durumlar da bu iniş çıkışları etkileyebilir. Ayrıca kadınların 20’li yaşlarında daha çok makyaj yaptıkları ve komedojenik (siyah noktaları oluşturan) veya aknejenik (sivilcelenmeyi teşvik eden) ürünler kullanmak suretiyle akne oluşmasına ortam hazırladıkları söylenebilir. Stres düzeyi de 20’li yaşlardaki insanlar için 10’lu yaşlarında yaşadıklarından daha yüksek olabilir.
KADINLARDA MENSTRÜASYON DÖNEMİNDE NEDEN SİVİLCE ÇIKAR?
Menstrüasyon döneminde beden o döngünün yumurtasının kullanılmayacağını anlar ve kanamayı başlatacak hormonal süreç devreye girer. Bu süreçte beden içinde pek çok hormonal biyokimyasal reaksiyon meydana gelir ve bu hormonal iniş çıkışlar yağ bezlerini harekete geçirebilir. Yağ bezlerinin aktivitesi sonucu artan sebum salgısı miktarı iltihaplanmaya ve dolayısıyla sivilceye neden olabilir.
MENSTRÜASYON DÖNEMİNDE ORTAYA ÇIKAN SİVİLCELERİ ÖNLEMEK İÇİN NE YAPILABİLİR?
Kıl keseleri veya gözeneklere (folikül) açılan kanalların temizliği için her gün meyve asitleri olarak bilinen bir alfa hidroksi/beta hidroksi asit jeli veya düşük dereceli (%2.5) benzoyl peroksit jeli kullanılabilir. Bu kimyasal peelingler folikül içindeki hücre birikimlerini çözer ve yeniden oluşmalarını önler. Bu sayede foliküller temiz kalır ve aylık kanama öncesinde, iltihaplanma veya aşırı sebum üretimi olduğunda, folikül tıkanmaz ve oksijen yetersizliği sonucu akneye neden olan bakteriler için verimli bir yaşama ortamı oluşmaz.
Benzoyl peroksit ve beta hidroksi salicylic asit de sivilce oluşumunu önlemek için yararlıdır, antibakteriyel oldukları için foliküldeki akne bakterilerini yok ederler. Gece uygulanan ve sülfür veya sülfür-resorcinol içeren sivilce ilaçları da tek tek sivilcelerin daha hızlı kurumasını sağlar. Aylık kanama döngüsünün ortalarında (kanamadan 15 gün önce) derin temizlik sağlayan klinik bir cilt bakımı kürü yaptırmak da yararlı olabilir. Bu bakım, galvanik akımlarla yapılan peeling işlemini ve folliküllerin temizlenmesi için profesyonel alfa hidroksi asitler ile yapılan uygulamaları içerebilir. Her ay ciddi sivilce sorunları yaşayan kadınlar, iyi bir cilt bakımı yapsalar da, bir dermatoloğa veya endokrinoloğa görünmelidir. Böylece, hormonal bozukluklar testlerle tespit edilebilir ve tedaviler ile kontrol altına alınabilir.
STRES AKNEYİ ETKİLER Mİ?
Bugün stresin, her türlü hastalığı veya rahatsızlığı olumsuz yönde etkilediği yaygın olarak kabul edilmektedir. Hatta bazı durumlarda ortaya çıkan biyolojik sorunun tek sorumlusu olduğu görülmektedir. Stres özellikle kadınlarda, doğrudan hormonları hedef aldığı için akne de bu durumdan etkilenmektedir. Kadınlarda androjen veya erkeklik hormonlarının büyük bölümü adrenal bezler tarafından üretilir. Stres ortaya çıktığında adrenal bezi, stresle mücadele etmek için adrenalin hormonu üretir. Ani bir kaza tehlikesi gibi durumlarda kalbimizin hızlı çarpmasına neden olan adrenalindir. Adrenal bez stresle başa çıkmak için “fazla mesai” yapmaya başlarsa androjenler de artmaya başlar. Bu da ciltteki yağ bezlerinin hareketlenmesine ve daha fazla sebum üreterek foliküllerin tıkanmasına neden olabilir. Sonuç olarak ciltte sivilceler ortaya çıkar. Sivilceler strese bağlı olarak çıkıyorsa fiziksel egzersiz, düzenli masaj, yoga veya meditasyon gibi stres giderici ve rahatlatıcı yöntemler uygulamaya gayret etmek gerekir. Cilt bakım programını harfi harfine ve aksatmadan uygulamak da iyi bir fikir olabilir.
BİR UZMAN TARAFINDAN UYGULANAN CİLT BAKIMININ AKNEYE YARARI VAR MIDIR?
Cilt bakım uygulamaları, uzman bir kişi tarafından düzgün bir şekilde yapıldıklarında ve evdeki bakımla desteklendiklerinde, akneli veya tıkalı gözenekleri olan kişiler için büyük yararlar sağlayabilir. Ancak düzgün yapılmayan cilt bakım uygulamaları akneyi tahriş veya tahrik de edebilir. Gözenekler ve sivilcelerin boşaltılma işlemi uzman tarafından doğru uygulandığı zaman, özellikle yeni sivilcelerin çıkmasını önlemek açısından yarar sağlar. Bu teknik sayesinde foliküllerdeki tıkanmaların papul veya pustul gibi daha büyük sivilceler olan iltihaplı akne lezyonlarına dönüşmeleri önlenir.