Sürdürülebilirlik
ATEŞ SADECE DÜŞTÜĞÜ YERİ Mİ YAKAR?
Son yıllarda insan faaliyetleri sonucu artan orman yangınları insanları, hayvanları, doğayı tehdit ediyor. Dünya çapında art arda gerçekleşen büyük ölçekteki bu yangınlar, görünenin ardında unutulmayacak ve unutulmaması gereken yıkımlara sebep oluyor... İklim değişikliğiyle mücadele etmenin, orman yangınlarının etkilerini azaltmak için önemli bir adım olduğunu unutmayalım ve karbon ayak izimizi azaltalım!
İnsan faaliyetleri sonucu sayısı ve şiddeti gittikçe artan orman yangınları son yıllarda gerek insanların gerek hayvanların yaşamını, fiziksel ve ruhsal sağlığını, hatta varlığını tehdit eder hâle geldi.
Türkiye’den Avustralya’ya, ABD’den Brezilya’ya kadar dünya çapında art arda gerçekleşen büyük ölçekteki orman yangınları, görünenin ardında unutulmayacak ve unutulmaması gereken yıkımlara sebep oluyor.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN NEDEN OLDUĞU TAHRİBAT
İnsanlık olarak yaptıklarımız yangının daha çok yakıcı madde olan kısmını etkiliyor. Biz ateş yakmazsak ormanlar da kolay kolay yanmayacaktır. Ancak ormanlar üzerinde dev bir etki daha var: iklim değişikliği.
Öncelikle bir konuyu anlatmakta büyük fayda var. Bir ağaç yerinden kalkıp gidemese de ormanlar hareket edebilir, saçtıkları tohumlarla ilerleyebilir. Ormandaki ağaçların alışık olduğundan daha kurak ve sıcak bir ortam oluştuğunda, ormanlar daha nemli ve daha az kurak yerlere doğru ilerleyebilir. Ancak tahmin edilebileceği gibi bu hareket son derece yavaştır. İklim değişikliğinin oluşturduğu yıkıcı ortamın hızı, ormanın hareket hızından daha fazla olduğunda ormanların tamamını kaybetmek mümkündür. Son senelerde yaşanan durum da tamamen budur. Atmosfere salınan sera gazları, iklimi o derece hızlı değiştiriyor ki orman ekosistemi bu değişikliğe uymakta oldukça zorlanıyor.
İLK SORMAMIZ GEREKEN SORU: ORMANLAR YANDIĞINDA NE OLUR?
Küresel ısınmayla beraber artan sıcaklıklar her ne kadar orman yangınlarındaki artış oranını tetiklese de aynı oranda yanan her ormanla beraber boş kalan koca bir alan sıcaklık artışını, sel, erozyon gibi doğal afetlerin artışını tetikler. Ormanın bitki örtüsünün ve orman içinde yaşayan canlıların yok olmasıyla ekosistem ve biyoçeşitlilik büyük oranda zarar görür, ormanın her gün ev sahipliği yaptığı canlı türleri dolayısıyla büyük bir ekosistem yok olur.
ARTAN SERA GAZININ ATMOSFERE ETKİSİ
İklim değişikliği, atmosferdeki sera gazlarının (karbondioksit, metan, azot oksitler vb.) artışıyla beraber dünyanın doğal iklim sistemlerinin bozulmasıdır. Özellikle endüstriyel süreçler, fosil yakıtların kullanımı, ormansızlaşma ve tarım uygulamaları gibi etmenler sera gazlarının atmosfere salımını arttırmaktadır. Artan sera gazı miktarı, atmosferde bir sera etkisine sebep olur. Sera etkisi, güneşten gelen ışınların yeryüzüne çarptıktan sonra bir kısmının yeryüzü tarafından emilmesi ve geri kalanının ise atmosferdeki sera gazları tarafından tutulması sonucu oluşur. Bu durum, dünyanın daha fazla ısınmasına ve sıcaklık artışına yol açar.
ORMAN YANGINLARININ OLUŞUMU VE YAYILMASI
İklim değişikliği ile orman yangınları arasında güçlü bir bağlantı bulunmaktadır. İklim değişikliği, atmosferdeki sera gazı konsantrasyonlarının artmasıyla dünya genelinde sıcaklık artışlarına sebep olur. Bu süreç, orman yangınları üzerinde önemli etkileri olan çeşitli faktörlere yol açar:
- Artan sıcaklık: Ormanlardaki bitki ve ağaçların kurumasına ve daha yanıcı hâle gelmesine yol açar. Bu durum orman yangınlarının sıklığını ve yoğunluğunu arttırır.
- Kuraklık: Ormanların nemini azaltarak yangın riskini ve orman yangınlarının yayılma hızını arttırır.
- Uzun süreli sıcak dönemler: Ormanlardaki yanıcı materyallerin kolayca tutuşmasına ve yangınların daha büyük alanlara yayılmasına neden olabilir.
- Rüzgâr ve fırtınalar: Güçlü rüzgârlar, yangınların hızlı yayılmasına ve kontrolünün zorlaşmasına yol açar.
Tüm bu faktörler bir araya geldiğinde, iklim değişikliği orman yangınlarının oluşumunu, yayılmasını ve etkisini arttırabilir. Bu nedenle iklim değişikliğiyle mücadele etmek, orman yangınlarının etkilerini azaltmak için önemli bir adımdır.
KARBON EMİSYONLARIMIZI AZALTMALIYIZ!
İnsan faaliyetlerinin atmosfere saldığı karbon miktarı nedeniyle çoktan tetiklemiş olduğumuz iklim değişikliğinin etkilerinden kaçmamız oldukça zor görünüyor. Orman yangını sorununa yönelik en önemli uzun vadeli çözüm, küresel ısınmayı yavaşlatmaya yardımcı olmak için karbon emisyonlarımızı azaltmaktır.
Karbon emisyonlarımızı aşağı çekmenin ve dünya üzerindeki olumsuz etkimizi azaltmanın en temel yolu ise alışkanlıklarımızı değiştirmekten geçiyor. Yaşamımızın her alanında israftan kaçınmak, çevre temizliğine dikkat etmek, geri dönüştürülebilir ürün tercih etmek, plastik kullanımını azaltmak, ulaşım ihtiyacımızı gidermek için yakın mesafelerde bisiklet kullanmak gibi alternatifler ile hava kalitesini arttırmak ve daha sağlıklı, daha aktif bir yaşam tarzının keyfini çıkarmak mümkün.
Unutmayalım; ormanlarda çıkan yangınlar sadece düştüğü yeri değil bugünümüzü, yarınımızı ve tüm insanlığı etkiliyor.